Η συνέντευξη του κ. Λουμάκη
-Φωτοβολταϊκά στο χωράφι, θέλετε να μας πείτε τις θέσεις σας για το συγκεκριμένο πρόγραμμα;
Τα «ελατήρια» του προγράμματος είναι νομίζω μικροπολιτικά για να διασκεδαστούν οι διαμαρτυρίες από τις πρόσφατες αγροτικές κινητοποιήσεις και δεν πρόκειται να προσφέρουν κάποια ουσιαστική αξία στην αγροτική παραγωγή. Οι περισσότεροι γεωργοί έχουν μικρές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας όσον αφορά την επαγγελματική τους δραστηριότητα, συνεπώς όλο αυτό δεν έχει να προσφέρει ιδιαίτερη ουσία. Φυσικά δεν φταίει η κυβέρνηση μόνο γι’ αυτό, αφού ως γνωστόν το «τανγκό» χρειάζεται δύο. Για να είναι κατά το δυνατόν δημιουργική, ωστόσο, η απάντηση μου στο ερώτημα μας και όχι μόνο επικριτική, είμαι της άποψης πως η εγχώρια γεωργία χρειάζεται μεταρρυθμίσεις στον τρόπο παραγωγής για να πάρει τα πάνω της.
Αναφέρομαι για παράδειγμα στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες οι οποίες λείπουν και που μπορούν πραγματικά να εκτοξεύσουν την εγχώρια αγροτική παραγωγικότητα. Και εκεί μπορούν να «κουμπώσουν» και καινοτόμα προγράμματα π.χ. συμπαραγωγής ηλεκτρισμού θερμότητας υψηλής απόδοσης, ώστε οι εκμεταλλεύσεις να έχουν τα θερμικά φορτία που τους χρειάζονται δωρεάν. Νομίζω, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, είμαστε αρκετά πίσω σε αυτό και το αγροτικό κίνημα ως προς τα ενεργειακά παραμένει προσκολλημένο σε παρωχημένα αιτήματα εποχής 2010.
-Θα μπορούσε η ενέργεια από ΑΠΕ να δώσει στους αγρότες μειωμένες τιμές και χαμηλό κόστος παραγωγής;
Η συζήτηση αυτή έχει καταλήξει αρκετά κοινότυπη. Όπως προείπα οι περισσότεροι Έλληνες αγρότες έχουν πολύ μικρές ηλεκτρικές καταναλώσεις, οπότε η ουσία δεν βρίσκεται εκεί. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων μιλούν ή ζητούν φωτοβολταϊκά έχουν στο μυαλό τους το «πρόσθετο εισόδημα» από την πώληση ρεύματος και όχι κάποιο σπουδαίο όφελος από τη μείωση των λογαριασμών τους στην αγροτική παραγωγή τους. Νομίζω ευρύτερα το έχουμε παρακάνει με τη συζήτηση περί ενεργειακού κόστους και πλέον ο όρος χρησιμοποιείται στείρα και πολλές άτοπα, μόνο και μόνο επειδή είναι «πιασάρικος».
-Ποια είναι η εικόνα στην χώρα μας με την παραγωγή ενέργειας από Φωτοβολταϊκά πάρκα και αν υπάρχουν προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη;
Με μια λέξη θα τη χαρακτήριζα «φούσκα». Έχουμε ξεπεράσει κάθε όριο κατανάλωσης και τώρα οι πράσινες μεγαβατώρες είτε δεν αποζημιώνονται στα έργα με ΣΕΔΠ (έργα ισχύος άνω των 400 kW) λόγω μηδενικών χονδρεμπορικών τιμών είτε περικόπτονται σε καθημερινή βάση όταν έχει έντονη ηλιοφάνεια, λόγω ανεπαρκούς ζήτησης για ρεύμα.
Αν μάλιστα υλοποιηθούν και όσα έργα έχουν λάβει όρους σύνδεσης, προβλέπω μαζικές πτωχεύσεις παραγωγών, πλην των καθετοποιημένων, δηλαδή όσων απολαμβάνουν πρόσβαση στη λιανική, οπότε έχουν την δυνατότητα για πρόσθετα έσοδα. Ευτυχώς το νομικό πλαίσιο για τις προτεραιότητες έγχυσης (Ευρωπαικός Κανονισμός 943/2019) αποτελεί Ενωσιακό Δίκαιο, είναι υποχρεωτικό για όλα τα κράτη μέλη και βρίσκεται σε ισχύ ήδη από το 2019, όπως άλλωστε και το άρθρο 9, του ν. 3468 που το ενσωμάτωσε στο ελληνικό δίκαιο, οπότε κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε και πολύ περισσότερο να παραγγείλει ή να εκβιάσει «ρουσφέτια» ευνοϊκής μεταχείρισης.
Επιγραμματικά στα έργα ΑΠΕ με ΣΕΔΠ οι πληρωμές αναστέλλονται εφ’ όσον η χονδρεμπορική τιμή μηδενίσει ή γυρίσει αρνητική για διάστημα τουλάχιστον 2 ωρών. Τα έργα αυτά καταλαμβάνουν την μερίδα του λέοντος στις «νέες» ΑΠΕ, αφού από 6.5 GW έργων που έχουν προστεθεί στο σύστημα και το δίκτυο τα τελευταία 5 χρόνια, τα 6 GW είναι έργα με ΣΕΔΠ.
Τα έργα αυτά έχουν κατά κανόνα ηλεκτριστεί μετά τις 4/7/2019, είναι εγκατεστημένης ισχύος άνω των 400 kW και δεν έχουν προτεραιότητα κατανομής. Κάποιες πρόσφατες εξαιρέσεις βιομηχανικών PPAs αφορούν από τους περιορισμούς του ν. 4951 με σκοπό να λάβουν κατά προτεραιότητα Όρους Σύνδεσης και δεν πρέπει να συγχέονται με την προτεραιότητα κατανομής, που δεν δύναται να μεταβληθεί, αφού αφορά υπερκείμενο Ενωσιακό Δίκαιο.
Κατά τα λοιπά σε επίπεδο ισχύος έχουμε σήμερα έργα ΑΠΕ εν λειτουργία 13 GW, με όρους σύνδεσης άλλα 15 GW, ενώ η ζήτηση στον πραγματικό χρόνο δεν ξεπερνα τα 6 – 9 GW. Σε όρους ενέργειας τα 28 GW ΑΠΕ μαζί με τα 3.5 GW μεγάλα υδροηλεκτρικά δύνανται σε ετήσια βάση να παράξουν πάνω από 60 TWh ηλεκτρικής ενέργειας, όταν η ζήτηση είναι πτωτική τα τελευταία 16 χρόνια, ευρισκόμενη σήμερα στις μόλις 49.5 TWh. Οπότε ακόμη και τέλεια αποθήκευση να μπορούσαμε να είχαμε, οι περικοπές παραμένουν δεδομένες.
Η συνέντευξη του κ. Σπανούλη
-Πώς είδατε το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι»;
Ήταν μια δικαίωση για εμάς και οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κα Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία επιμελήθηκε το πρόγραμμα ώστε να τεθεί γρήγορα σε εφαρμογή μετά τις αρχικές εξαγγελίες του Πρωθυπουργού. Από το 2018 υποστηρίζαμε ότι θα πρέπει να προχωρήσουν τα αγροτικά φωτοβολταϊκά στην χώρα μας. Επιτέλους έγινε το αυτονόητο. Στο παρελθόν οι αγρότες κατέθεταν φάκελο αλλά το πρόβλημα ήταν η αδυναμία όρου σύνδεσης με το ΔΕΔΔΗΕ. Τώρα δίνεται προτεραιότητα και έτσι θα μπορέσει ο αγρότης να παράγει το δικό του ρεύμα.
-Ποια τα βασικά σημεία της προκήρυξης; Αφού η αίτηση γίνει αποδεκτή τι ακολουθεί;
Αυτή την περίοδο γίνονται οι αιτήσεις από τους αγρότες μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας κάνοντας χρήση των κωδικών TAXISNET. Αν ενταχθούν θα λάβουν ενίσχυση 30% του κόστους του έργου. Οι αγρότες πρέπει να έχουν ενεργή αγροτική παροχή και να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων κατά το τρέχον έτος.
Στην αίτηση θα αναφέρουν την ισχύ του φωτοβολταϊκού πάνελ. Η κατάταξη των αιτήσεων θα γίνει με βάση δύο ομάδες, η πρώτη για Φωτοβολταϊκά έως και 10,8 kW και η δεύτερη ομάδα Φωτοβολταϊκά πάνω από 10,8 kW και έως 50 kW. Ο προϋπολογισμός είναι στα 30 εκατ. ευρώ και θα καλύψει όλα τα έργα μέχρι 10,8 kW. Αν περισσέψουν χρήματα τότε αυτά θα επιδοτήσουν τα έργα της δεύτερης ομάδας. Διευκρινίζεται πως για αιτήσεις ισχύος έως 30 kW εφαρμόζεται ο ενεργειακός συμψηφισμός. Για πάνω από 30 kW και έως 50 kW θα μπορεί ο παραγωγός να πουλάει το ρεύμα με μια σταθερή τιμή στα 6,5 λεπτά ανά Κιλοβατώρα.
Όταν γίνει δεκτή η αίτηση στην συνέχεια ακολουθεί η κατάθεση του φακέλου από τον αγρότη. Αίτημά μας είναι να μειωθεί η γραφειοκρατία και να προχωρήσει η διαδικασία της αδειοδότησης.
Τα βασικά δικαιολογητικά είναι:
-τοπογραφικό διάγραμμα και χωροθέτηση του έργου από μηχανικό
-χαρτιά άδειας από δασαρχείο, αρχαιολογία, και απαλλαγή περιβαλλοντικών όρων.
Ο ΠΣΑΦ έχει ζητήσει από τα αρμόδια υπουργεία να μειωθεί η γραφειοκρατία. Να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί να καταθέτουν μια υπεύθυνη δήλωση ότι δεν είναι ο χώρος που θα εγκατασταθεί το φωτοβολταϊκό δασικός ή αρχαιολογικός και να επεμβαίνουν οι κρατικές υπηρεσίες μόνο όταν χρειάζεται. Αφού έχει τον φάκελο ο αγρότης στα χέρια του τότε μπορεί να απευθύνεται στις εταιρείες φωτοβολταϊκών ή σε πιστωτικά ιδρύματα για την χρηματοδότηση της επένδυσης.
Εκτίμησή μου είναι ότι με την συγκεκριμένη πρόσκληση αναμένεται να ενταχθούν 30 – 35 χιλιάδες φωτοβολταϊκά. Είναι μια μεγάλη πρόοδος αν σκεφτούμε ότι μέχρι σήμερα έχουμε περίπου 300 μικρά αγροτικά φωτοβολταϊκά μέχρι 30 kW. Όμως οι νέες τεχνολογίες για τον κλάδο συνεχώς βελτιώνονται. Πρότασή μας στα επόμενα χρόνια είναι να μπορέσουμε να καλλιεργούμε κάτω από τα φωτοβολταϊκά πάνελ.